In Memoriam Pepa

Pepa van Eden - Santolaria Garcia (Melilla, Spain 17-03-1945 - Amsterdam, Netherlands 09-01-2015)

Na een avontuurlijk leven van 70 jaar is Pepa na een kort ziekbed overleden. Volledig onverwacht werd er, net voor de Kerst, bij haar een buitegewoon agressief hersentumor gevonden, waarna er uitsluitend een pijnverzachtende behandeling mogelijk was. In aanmerking nemende dat Pepa zo actief was met haar galerie, de B&B, de promotie van nieuwe initiatieven en de Fundacion in Sabayes, kwam de medische prognose als een schok. Zij bleef zeer helder van geest tot haar laatste adem, de ziekte had geen invloed op het cognitieve gedeelte van haar hersenen.

Pepa en ik kenden elkaar 50 jaar en wij leefden in volledige symbiose. Zij zocht rusteloos naar mogelijkheden haar leven en dat van anderen op een hoger plan te brengen en geloofde dat  kunst het middel was.

Haar hart lag in  het Afrikaanse continent en zij had sterke emotionele banden met LatijnsAmerika en het Midden Oosten waar wij  vele jaren woonden en werkten. Met haar radicale rechtvaardigheidsgevoel doorbrak zij doorlopend de consensus waaraan gemeenschappen onderhevig zijn.

Pepa heeft nooit kinderen gewild, maar velen hebben in  haar  een moeder gevonden die door haar vitaliteit en niet aflatende inspiratie een blijvende relatie in stand hield.

Het laatste afscheid heeft in stilte plaats gevonden, maar ik zal zeker een gelegenheid zoeken om haar met jullie te herdenken. Pepa was ook mijn communicatie centrum, maar ik zou het op prijs stellen jullie als vrienden te mogen blijven volgen.

 Ik zou het op prijs stellen om jullie eventuele reakties via e-mail te ontvangen en liever niet per telefoon Ik heb een aantal reakties op deze web-pagina gezet.  http://www.fundacionvanes.org.es/Pepa-NL.htm

wij waren samen in alles
Jan van Eden

!Zonder jou zullen Spanje en Amsterdam niet meer hetzelfde zijn

!Het doet me goed te horen dat je terugkijkt op een prachtig leven

!De ring die je me hebt gegeven zal ik altijd bij me dragen

Ik lees zo juist dit diep triest bericht dat mij heeft overrompeld en mij in verwarring achterlaat.
Het komt zo volstrekt onverwacht, en ik kan het natuurlijk onmogelijk in woorden vatten.
Ik denk nu aan haar, de oprechte aandacht die ze je gaf, ze was de perfecte gastvouw, warm en altijd hartelijk.
Het moet voor jou een ondraaglijk verlies zijn na zoveel jaren samenzijn.
Woorden schieten te kort.

Frans

 

Wat een onthutsend bericht. Ik had een behoorlijk aantal regels nodig voor tot me doordrong wat de boodschap was. Ik ben erg geschrokken en het doet me erg verdriet. Temeer omdat ik  bij jullie voorlaatste expositie , op een regenachtige dag, anderhalf uur met Pepa gesproken heb. Normaal leef ik heel geregeld en heb nooit veel tijd, maar toen – ik weet niet waarom – nam ik alle tijd, dronk koffie (met lekkere koekjes) en sprak honderduit. Over jullie geweldige “Museum” in aanbouw en over Pepa’s persoonlijke projecten in Barcelona….. wat een energie, wat een plannen en wat een optimisme! Vooral door die tomeloze levenslust komt zo’n bericht aan als een donderslag. Al nam haar ziekteproces een paar weken, voor jou zal het ook zo zijn gegaan. Het is verdrietig deze scheiding te moeten aanschouwen na zo lang. Het zal moeilijk zijn er mee te leren leven.Ik wens je veel kracht en liefde uit de omgeving toe.

Sam Drukker  Mede namens Sandra Kruisbrink

Het bericht van Pepa’s plotselinge afscheid van het leven is voor ons zo onwerkelijk dat we het maar moeilijk kunnen verwerken, laat staan accepteren.
Jouw “ In Memoriam ” geeft treffend aan waarom dat, ook voor ons, zo voelt:

Pepa’s energieke berichten over jullie al maar nieuwe activiteiten waren immers het beeld dat we kenden van jullie wereld, jullie kunst en jullie kennissenkring.
Warme en oprechte belangstelling, betrokkenheid en levenskracht waren voor Pepa haar penselen die jullie levenspalet inkleurden.
Haar niet aflatende energie om ook anderen daarvan te laten genieten, heeft zij in jullie galerie en de wereld daaromheen, tot op het laatste moment uitgedragen.
De momenten waarop wij daarbij waren, eerst in Jeddah en daarna met tussenpozen in Singel 100, genoten we elke keer weer van haar hartelijke gastvrijheid, haar bescheiden maar flamboyante persoonlijkheid in jullie kleurrijke omgeving.
De genoeglijke nazorg van met z’n allen daarna aan tafel en de wijze waarop jij dat met klaptafels en stoelen snel voor elkaar maakte, transformeerde al snel jullie galerie in een huiselijke ontmoetingsplaats voor de vaak vele buitenlandse kennissen waar wij ons heel goed mee konden vinden.
In dank voor die andere wereld die jullie ons leerden kennen, gedenken wij Pepa als inspirator van de vele hartelijke momenten die we bij jullie hebben doorgebracht.
Haar nu niet meer daarvoor persoonlijk kunnen bedanken, doet ons veel pijn en heel betrokken zijn in jouw verlies.
Ook onze kinderen Marc, Elcke en Leonoor sluiten Pepa in hun hart als altijd aandachtige moederfiguur met lieve oprechte aandacht voor hun leven.
Wij zijn en blijven in onze nagedachtenis aan Pepa nauw met jou verbonden en wachten het moment af om haar met jou te gedenken.
Joke en Hans - Wassenaar, 17 janauri 2015

Wat een verschrikkelijk nieuws, wij zijn verbijsterd. Zo onverwacht.
Wat een immens verlies. Zij was een vrouw met passie waar wij met respect naar keken.
Ook haar warmte en gastvrijheid zullen ons altijd bijblijven.
Dit grote verlies is met niets goed te maken. Pepa, nog zo een “bezige bij”. De netwerker,de moeder van zoveel vrienden, de verzorgster van de toerist in de b&b. Ze regelde gewoon alles.
Onvoorstelbaar dat zij er niet meer is. En wat zal je haar missen. Jan als wij iets voor je kunnen doen laat het dan weten en ook als je weer in staat bent je vrienden te ontmoeten. Wij willen haar graag met jou herdenken.Onze gedachten gaan natuurlijk uit naar jou, de twee-eenheid is ruw uiteen gerukt.  

Anneke en Paul

Ik kan me nog herinneren dat Jan en Pepa het appartement op Singel 100 kochten. Ik woonde er toen al 2 jaar, samen met broer Herman.
Een radicale verandering vond plaats. Discussie vulde het huis en Pepa was een plaatsvervangende moeder bij wie altijd eten en drinken klaarstond.
Verbouwing op verbouwing volgde en kunst vulde het huis.
Ook toen ik het huis verliet om samen te gaan wonen, bleef de band bestaan. Pepa bleef Carla en mij stimuleren om kunst te kopen en ook ons huidige huis hangt vol met kunstwerken waarbij zij betrokken was. Hoewel de frequentie van het contact minder werd, bleef de behoefte bestaan om -op koninginnedag-  “even bij Jan en Pepa langs te gaan”. Altijd een huis vol mensen en de warmte van Pepa. Tomeloze energie verpakt in zo’n frêle dame. 70? Ik kon het me nauwelijks voorstellen.
En nu is het dan zo plotseling voorbij. Een leven dat echt geleefd is. En dat niet zal worden vergeten.

Jan Schrickx

Mooie herinneringen komen boven aan het prachtige mens dat Pepa was. Zo'n lief, hartverwarmend,  geïnspireerd en geïnteresseerd persoon.
In de tijd dat nog in Amsterdam woonde zag ik jullie wat vaker dan de laatste jaren.Ik voelde me altijd welkom, even boven in de galerie een kop thee of koffie met haar drinken, altijd met een heerlijk (zelfgemaakt) koekje oid erbij. Of tijdens de openingen in de galerie, naderhand aan een lange tafel heerlijk en gezellig met elkaar eten.
Inderdaad, zoals jij schrijft, voelde zij als een moeder en dat zal ik nooit vergeten.

Het is niet te bevatten dat zij, zo vol in het leven, er niet meer is.

Saskia Besuyen

Wat een klap op eens, deze donderslag bij heldere hemel. Pepa die er niet meer is - de helft van jouw leven weg en een stukje van het leven van zovele anderen. En hoe oud was ze nu helemaal? En elk geval nog jong genoeg voor haar rol van gastvrouw voor de kunst in Amsterdam en voor jullie eigen mooie plannen voor een kunstcentrum in Spanje. En qua geest toch eigenlijk leeftijdloos.Vrouwen van het soort van Pepa zijn zo niet zeldzaam dan toch weinig gewoon. Liever een bestaan met alleen een man en overigens een bestaan op zichzelf: daar weet ik andere voorbeelden van (vraag het Jorg en Carla Reme, welbewust kinderloos en al zo'n 40 jaar gelukkig) maar nauwelijks een ander voorbeeld dat ook voor een buitenwereld zoveel moois bracht. En daarbij zoveel dat anderen nog niet kenden, speciaal zo veel anderen in Holland niet. Een galeriste met smaak, met een beleid en met een persoonlijke aanwezigheid die ook voor een bezoeker als ik, die toch moeilijk een klant kon worden genoemd, een hartelijk welkom over had. Als'ambassadrice van de Spaanse rnoderne kunst voor Holland zal ze onvervangbaar blijven; ik herinner me de meeste namen maar half maar de beelden bleven in het geheugen.Zoveel te meer zal Pepa zelf dat doen. Ze leefde te kort maar maakte er iets bijzonders van, en als iets bijzonders zal zij ook in mijn herinnering aanwezig blijven. .En naar ik wel denken moet in de herinnering van nog heel wat andere mensen ook.
Hans Sizoo

Alex & Janine

Met verslagenheid en sprakeloos lezen we jouw bericht en ook alle hartenkreten van familie en vrienden.Blij zijn we dat we Pepa hebben mogen kennen en haar plaats in ons hart zal ze nooit verliezen.Verder zijn we sprakeloos, alleen deze tekst van Hans Andreus komt op:

Ook al vallen de kleuren uiteen
en blijven de ogen staren naar niets,
geloof nog,
dat het licht anders is
en leef nog,
tegen de waanzin, tegen de stroom in

Jan, Morris en Marit

Bij Pepa denk ik altijd aan haar integriteit, haar gastvrijheid, haar warmte, haar belangstelling voor wel en wee van andere mensen, en inderdaad haar grote gevoel voor rechtvaardigheid ook in het perspectief van haar Spaanse geschiedenis. En ze hield zo van dansen!
Ze was een lieve vrouw.
Ze zei vaak ”Jan en ik kunnen overal op de wereld wonen omdat we elkaar hebben”  Een prachtige eenheid waren en zijn jullie, voor altijd.  

Eva en Folkert

Een dag na het overlijden van Pepa kwam ik Jan met haar broer tegen in de Herenstraat. 
Je vertelde me dat het de dag daarvoor was gebeurd en eerlijk gezegd begreep ik het helemaal niet. Pepa dood? 
Dat kon gewoon niet. Een paar weken ervoor kreeg ik nog haar foto van Brigit gemaild. 
Ik smste terug ' wat is ze mooi' Ja Jan wat was ze mooi, zo elegant, zo mooi gekleed zo frêle (terwijl ze altijd koekjes bakte) en vooral zo lief. 
We hadden altijd gesprekken die er toe deden die tot de kern van het leven gingen. Dat was zo bijzonder, ik vond het fijn om langs te komen. 
En zij was voor mij een mens dat voor 1000% een commitment maakte, allereerst met jou, maar ook met haar kunstenaars. 
Zij stond stond helemaal achter haar kunstenaars. Prachtig om mee te maken.
Ja jullie leefden echt samen, jullie deelden het leven echt, dat was mooi om te zien.
Pepa had in jou groot vertrouwen, ze leefde voor jou. Wat een moeilijke opgave om het zonder haar te doen.
Waar zijn de woorden van steun en troost? Alleen dat ze voortleeft in onze gedachten en herinneringen? 
En dat je een mooi doorleefd leven met haar hebt gehad? Ja ik denk dat dat het is. 
Of laat ik het anders zeggen dat is het voor mij. 
Ik ben ook blij dat ik bij haar een prachtig schilderijtje heb gekocht, dat krijgt vanaf vandaag een diepere betekenis.

Marian Brouwer

Alhoewel we de laatste jaren wat minder contact hadden, doordat wij zo ver weg wonen, was een weerzien altijd een warme en blije gebeurtenis en sloten we elkaar meteen weer in ons hart. Dat gevoel zal blijven! Wij denken met bijzonder groot plezier en liefde terug aan de keren dat we bij jullie een opening meemaakten en genoten van Pepa's enthousiasme voor de kunst, haar gulle gastvrijheid, haar interesse voor ons en haar gave mensen samen te brengen. Het was een voorrecht om als vrienden te mogen blijven na een vernisage en dan samen met Pepa de tafel te dekken, samen in de keuken ons op de culinaire afloop te kunnen storten. Het was dan ook voor Pepa en mij de tijd om buiten-zakelijke, de persoonlijke dingen de revue te laten passeren.Ik kan nu nog niet beseffen dat ze er dadelijk bij de eerstvolgende vernissage niet meer is om mijn tijgerlelies in ontvangst te nemen. Als ik daar aan denk ben ik erg emotioneel.

Janine en Gerard

Ik heb warme herinneringen aan de momenten welke ik met jullie samen heb mogen dfoorbrengen. Jullie vriendschap en gastvrijheid zowel in Amsterdam als in jullie huis in Spanje zullen me altijd bijblijven. Ook onze levendige gesprekken en de doortastendheid en het kordate optreden van Pepa onder alle omstandigheden zijn een mooie herinnering voor me.

Lex de Kleuver

Ik wil je lets schrijven over Pepa, al is samen over haar praten natuurlijk beter.

Maar ik zet hier toch een paar herinneringen en gedachten neer over haar en jou, die in een stroom door mij heenkomen, een beetje kris kras.

Het verrassendste, al kort na onze kennismaking in 1988 bij de Martineau expositie, was dat er tussen jou, Pepa en mij direct een click overging, die -niet verrassend- altijd is blijven bestaan en altijd heeft gewerkt. Jij hebt mij in kunst getrokken op een andere manier dan ik zag, maar in die ontwikkeling van mij (minder van het uiterlijke en opwindende van het beeld eisen, maar een poging doen menselijke stoornissen (machtsmisbruiken vooral), te onderkennen en aan te tasten, wat kunst meer betekenis geeft dan de esthetisch bevrediging, was het Pepa die de setting verzorgde waarin dat gebeurde.

Wat een vreugde heeft zij ook altijd opgeroepen bij de fijne maaltijden die zij verzorgde na de openingen op haar Singel 100, waarvoor ze mij en Truus en later ook Miriam altijd uitnodigde. Ik zie nog haar vrolijke tevredenheid bij mijn pogingen om een "Spaans" speechje te houden bij de expo van Alberto Carrera, (waarvoor ik bij Mercedes les had genomen), en die door jullie een vriend werd die ik bewonder. En het vertrouwen wat zij in mij stelde om de opening in te leiden van de Martineau-sessie, waarbij ik het publiek, helemaal volgens haar hoop, vanaf jullie balcon stevig heb  beetgegrepen. Ze vond het prachtig en vertelde er nog vaak over. Ik was best trots.

En dan alle avonturen in Sabayes, die ik met Truus en later alleen en weer later met Miriam, in jullie heerlijke woning en in Huesca heb beleefd. Dat waren en zijn voor mij levenstoppunten. Alleen (Truus was net overleden) was ik in Huesca bij jouw geweldige overzichtstentoonstelling in het cultureel centrum in Huesca, ook een gebeurtenis die onvergetelijk is, en waar ik de bewondering van Pepa voor jouw persoon en werk wezenlijk heb ervaren. En dat evenement is natuurlijk niet los te koppelen van alles wat daarna bij jullie thuis gebeurde. De ontvangst van de vrienden, altijd de maaltijden, de opgetogen en gelukkige sfeer die er heerste en zonder meer werd losgemaakt door Pepa, die als een soort omsingelende, stimulerende trigger, altijd uit was op het plezier en de kick van anderen. Waar ik kennis maakte met, wat ik altijd noem, "de wild bunch" (je weet wie ik bedoel), en die mij lieten voelen dat ik er helemaal bijhoorde. De beelden van jullie heiligenfeest [San Lorenzo] schieten ook voorbij. Ik heb foto's van de uitbundige Pepa, die in de feestende massa wordt omhelst door haar vrienden, maar ook van onze gezamenlijk picknic met Tejo, waar we aan een beek een blik Pils opdrinken en de toestanden later tijdens een opening van Carrera ergens in de bergen, waar Pepa zich altijd grote zorgen maakte over Tejo en mij, en ons schandelijk gedrag. Misschien zijn we door haar voor straf, na een expo van jou in Tarazona, op de terugweg, net na een geweldige regenbui, vlak bij huis, het veld in gejaagd om slakken te verzamelen (en die waren er). Het werd de volgende dag een geweldige maaltijd. Ik heb, door jullie beiden, altijd genoten in Sabayes en jullie Spaanse leven daar bewonderd, zeker ook de wijze waarop Pepa met haar ouders omging, Carmen vooral, die ik daar heb ontmoet en byzonder aardig vond. En dat alles geldt ook voor Amsterdam, dat voor mij door jullie beiden een soort pleisterplaats was. Daar ben ik Pepa en jou erg dankbaar voor. Ik vind het verschrikkelijk wat nu is gebeurd, Pepa is weg,jij bent haar kwijt. Ik hoop er met jou over te kunnen praten. Ik stuur deze gevoelensen gedachten nu per brief omdat de internetaanpak mij  niet aanstaat. [...]

Ronald van Engen

Met ontsteltenis hebben wij uw mail gelezen, zoiets hadden we nooit verwacht. Een verlies dat moeilijk in woorden uitgedrukt kan worden en ons plots plaatst tegenover de koude realiteit van het bestaan. Wij ervaren nog eens hoe het nootlot kan toeslaan. Wij kunnen enkel het schone4 de positieve herinneringen aan de zeer lieve, dynamische Pepa bewaren, aande positieve Pepa die steeds bereid was om mensen te helpen en steeds klaar stond om deze wereld leefbaarder te maken. Pepa was een uitzonderlijke vrouw waaraan we enkel mooie herinneringen gaan blijven bewaren.

Jean Bilquin en Eline

Ik kan nog steeds niet vatten dat pepa – zo warm, zo betrokken, zo verbindend – van ons is weggerukt. Wat is het leven onvoorspelbaar en fragiel. Nu ga ik beseffen hoe belangrijk en betekenisvol Pepa was, wat een feestelijkheid, vreugde en schoonheid zij bracht in mijn leven in deze verwarde wereld.
Karen Gamester

Ook al verloren we elkaar de laatste jaren enigszins uit het oog, - we bewaren een warme en bijzondere herrinnering aan Pepa, - haar tomeloze gastvrijheid, de etentjes en gesprekken. (toch een kleine 20 jaar met 8 tentoonstellingen).
André de Jong en Beppie

Met verdriet maar vooral veel ongeloof hebben we kennis genomen van het overlijden van Pepa! we snappen er niets van, hoe kan zo iets snel gaan. de laatste keer dat we jullie zagen was ze zo energiek als altijd.
Wij en de kinderen zullen haar vooral herinneren als de moeder van het Singel, iemand die een ongelofelijke hoeveelheid liefde en aandacht kon geven en zelf nooit iets vroeg. Vooral onze oudste dochter vond het prachtig om bij jullie in de galerie te zijn en Pepa was zo natuurlijk met kinderen dat ze zich altijd meteen bij haar thuis voelden. Voor ons was ze ook de belichaming van de galerie, ze kon als geen ander aanvoelen waar mensen behoefte aan hadden en daar de juiste stukken bij uitzoeken.
Righard & Linde

28 april 2017 - Beste Jan,

Ik ben diep geschokt en pijnlijk triest bij het vernemen van dit nieuws, waar ik twee jaar lang niets van wist. Dat je de naam van Pepa nog steeds gebruikt als emailadres is veelbetekenend. God, wat heb ik mooie herinneringen aan haar. Ook voor mij is dit een enorm verlies. Ik ben in en in triest en daar zijn geen woorden voor. Iedere uitdrukking van verdriet blijft een understatement. Wel ben ik blij dat je met alles doorgaat. Dat is de juiste houding.
Je vriend

Willem Roggeman

8 december 2022 - Beste Jan,

Wat was ik geschokt en heel verdrietig toen ik er 2 weken geleden achter kwam dat Pepa al een aantal jaren geleden is overleden. Ik kwam hier achter omdat het mijn bedoeling was om eindelijk gehoor te geven aan de uitnodiging die ik altijd rond deze tijd van haar (nu blijkt dat deze van jou kwam) kreeg om jullie galerie te bezoeken. Omdat ik nog geen e-mail had ontvangen ging ik op internet op onderzoek uit naar informatie over jou en de galerie. Daar las ik het hartverscheurende nieuws over het heengaan van Pepa. Voorgaande jaren was ik helaas niet in de gelegenheid om de galerie te bezoeken. Het is voor mij heel pijnlijk en moeilijk te geloven dat deze lieve, mooie, elegante, hartelijke en levenslustige vrouw er niet meer is. Al die tijd heb ik het niet geweten. Het moest echt even tot mij doordringen en het zal tijd kosten om dit grote verlies te verwerken. Jan, wat moet het een verdrietige tijd voor jou zijn geweest. Ik hoop dat de scherpe randjes van het verdriet en het gemis om Pepa iets minder zijn geworden. Jullie waren altijd zo een mooi en krachtig liefdevol paar. Mijn gedachten aan Pepa waren en zijn altijd vol genegenheid en ik sprak vaak over haar met mijn zus Yoyce die haar ook heeft gekend. Pepa was voor mij een rolmodel tegen wie ik graag opkeek en van wie ik heel veel heb geleerd. Jammer dat ik haar niet meer persoonlijk heb kunnen vertellen welke invloed zij op mijn leven heeft gehad. Wat waren die etentjes bij jullie toch gezellig. Ik zal mijn herinneringen aan haar nu nog meer koesteren.

Lucinda (Pepa’s oud collega van SMI)